Srbija troši četiri puta više energije od zemalja Zapadne Evrope

Srbija troši čak tri do četiri puta više energije od zemalja Zapadne Evrope, pokazalo je istraživanje „Sistem energetskog menadžmenta u gradovima i opštinama u Srbiji – Trenutno stanje i preporuke za unapređenje“, koje je tokom 2018. godine sprovela Beogradska otvorena škola (BOŠ).

Jedna od direktnih posledica neracionalnog trošenja energije je i prezaduženost gradova i opština, a moguće rešenje ovog problema je uvođenje sistema energetskog menadžmenta u svim lokalnim samoupravama u Srbiji, navodi se u saopštenju BOŠ.

Prema podacima Fiskalnog saveta iz 2018. godine, zbog neracionalnog korišćenja energije gradovi i opštine u Srbiji duguju preko milijardu evra. Kako bi se dalje zaduživanje sprečilo, potreban je efikasan sistem energetskog menadžmenta, koji može da obezbedi organizovano upravljanje energijom, te samim tim i manje troškove. Međutim, uprkos zakonskoj obavezi, više od 60 odsto gradova i opština nema postavljenog energetskog menadžera, dok 95 odsto gradova i opština nema usvojen Program energetske efikasnosti.

Istraživanje Beogradske otvorene škole pokazalo je da je jedna od ključnih prepreka ka uvođenju sistema energetskog menadžmenta u gradovima zabrana zapošljavanja u javnom sektoru. Iz tog razloga, ovaj posao obavljaju stručnjaci iz srodnih oblasti, a ne lica kvalifikovana za poziciju energetskog menadžera. Istovremeno, 80 odsto gradova i opština istaklo je potrebu za organizovanjem dodatnih obuka u ovoj oblasti. Stoga je neophodno kontinuirano raditi na edukaciji za upravljanje sistemom energetskog menadžmenta na lokalnom nivou.

Toplana Čačak

Kada su u pitanju kvalifikacije koje energetski menadžer treba da ispuni, navode se položen ispit na Mašinskom fakultetu i posedovanje licence, uz odgovarajući nivo stručne spreme. Za gradove i opštine koji nemaju energetske menadžere kao mogućnost postoji angažovanje eksternog stručnjaka (energetskog menadžera) putem ugovora.

Zbog nedostatka resursa i stručnog kadra na lokalnom nivou, jedna od preporuka za unapređenje sistema energetske efikasnosti je osnivanje zajedničke kancelarije za energetski menadžment od strane gradova i opština. Kancelarije se mogu osnovati i pri već postojećim organizacijama za saradnju gradova i opština, poput regionalnih razvojnih agencija.

O benefitima efikasnog sistema energetskog menadžmenta najbolje govore iskustva gradova i opština koji ga primenjuju, a koja pokazuju da je samo uz mere odgovornog upravljanja energijom, bez dodatnih investicija, moguće uštedeti i do 20 odsto energije. To su uštede koje se mere milionima dinara, a koje gradovi i opštine mogu da iskoristiti na drugi način, za dobrobit svih građana i građanki.

Ostaje da se vidi da li će ove mere i preporuke biti usvojene od strane nadležnih institucija i primenjene u lokalnim samoupravama, sa ciljem da se stanje u ovoj oblasti unapredi i da Srbija krene putem zemalja koje su se opredelile za održivo i odgovorno korišćenje energije.