Na današnji dan, 26. oktobar

Ljudi i događaji u svetu i kod nas za 26. oktobar.

1235 – Umro hrvatsko-ugarski kralj Andrija II.

1377 – Bosanski ban Tvrtko Kotromanić se na osnovu nemanjićkog porijekla krunisao za kralja sa titulom “Краљ Срблнємь и Боснě и Поморих и Западнимь Странамь” (Kralj Srbljem i Bosni i Pomorju i Zapadnim Stranam).

1685 – U Napulju rođen italijanski kompozitor Domeniko Skarlati.

1759 – Rođen francuski revolucionar Žorž Žak Danton.

1764 – U Londonu umro engleski slikar Viljem Hogart.

1802 – Rođen portugalski kralj Mihajlo I.

1842 – Rođen Vasilije Vasiljevič Vereščagin, ruski slikar.

1847 – Pri Matici srpskoj u Pešti osnovana Srpska narodna zbirka Museum, danas Muzej Vojvodine.

1861 – U Frankfurtu prikazan rad prvog uređaja za prenos govora, koji je njegov konstruktor Johan Filip Reis nazvao telefon.

1863 – Osnivanjem Fudbalske asocijacije Engleske i donošenjem akta o fudbalskim pravilima počela era modernog fudbala.

1863 – U Ženevi počela četvorodnevna međunarodna konferencija 14 zemalja na kojoj je osnovan Crveni krst i objavljeni principi koji su 1864. poslužili kao osnova za usvajanje Ženevske konvencije o zaštiti žrtava rata.

1881 – “Obračun kod OK korala” – sukobili se Dok Holidej, Vajat i Virdil Erp sa braćom Klanton i Mekloveri, kradljivcima stoke i razbojnicima.

1893 – U Čongradu rođen književnik, novinar i diplomata Miloš Crnjanski.

1896 – Potpisan je sporazum u Adis Abebi kojim je uspostavljen mir između Italije i Abisinije (Etiopija) i priznata nezavisnost Abisinije.

1905 – Sporazumom u Karlštadu Norveška se odvojila od Švedske i postala nezavisna kraljevina sa kraljem Hokonom VII.

1911 – Proglašena Kineska Republika.

1912 – U Kragujevcu rođen Sima Janićijević Bata, pozorišni, filmski i TV glumac.

1916 – Rođen Fransoa Miteran, francuski političar i državnik, predsednik Francuske.

1917 – Brazil objavio rat Nemačkoj u Prvom svetskom ratu.

1919 – U Teheranu rođen Mohamed Reza Pahlavi, poslednji iranski šah.

1930 – Rođen prof. dr Dragoljub Manojlović, šef Katedre za internu medicinu Medicinskog fakulteta u Beogradu, član Akademije medicinskih nauka Srpskog lekarskog društva.

1934 – Rođen Milić Stanković – Milić od Mačve, slikar i književnik.

1946 – Osnovano “Gradsko preduzeće za prikazivanje filmova”, 1954. godine promenilo ime u “Beograd film”.

1946 – Rođena Tanja Kragujević, književnica.

1947 – Rođena Hilari Rodam Klinton, američki političar, senator, državni sekretar SAD.

1947 – Kašmir priključen Indiji.

1949 – U Beogradu rođen Zoran Moka Slavnić, košarkaš i trener, selektor košarkaške reprezentacije Srbije.

1952 – U Ravnom Selu rođen Lazar Ristovski, pozorišni, filmski i TV glumac, režiser i producent.

1955 – General Ngo Din Diem proglasio Republiku Vijetnam u južnom Vijetnamu, a sebe predsednikom i zaveo diktatorski režim. Ubijen je u vojnom udaru u novembru 1963.

1955 – Parlament Austrije prihvatio je, dan posle odlaska poslednjih savezničkih okupacionih vojnika, Državni ugovor kojim se obavezala na stalnu neutralnosti zemlje.

1956 – U Njujorku osnovana Međunarodna agencija za atomsku energiju (IAEA), nagrađena Nobelovom nagradom za mir.

1958 – U Nišu rođena Ksenija Janković, violončelistkinja.

1961 – Ivo Andrić dobio “Nobelovu nagradu” za književnost. Andrić je tako postao prvi Jugosloven dobitnik najprestižnije svetske agrade za književno stvaralaštvo. Bilo je to veliko priznanje piscu, koji je romanima “Na Drini ćuprija”, “Travnička hronika”, “Prokleta avlija” i nizom drugih dela prikazao svetu dotad manje poznate ljude i sudbine s nemirnog balkanskog područja. Na vest o dodeli nagrade Ivo Andrić je izjavio: “Nobelovu nagradu” smatram kao izuzetno priznanje za celokupnu književnost moje zemlje”.

1968 – “Politikin zabavnik” prvi put objavio papirne lutke “Cice” i njene “modne linije” u okviru rubrike “Cicin kutak”, nazvanoj po novinarki Cici Milivojević.

1972 – U kampanji Saveza komunista Jugoslavije protiv „anarholiberala“ smenjeni najviši funkcioneri Saveza komunista Srbije Marko Nikezić i Latinka Perović.

1973 – Završen Jomkipurski rat.

1976 – Generalna skupština Ujedinjenih nacija jednoglasno osudila aparthejd i pozvala vlade zemalja članica da zabrane sve kontakte sa Transkejom, koja je samoproklamovala nezavisnost sa belom manjinom na čelu.

1994 – Izrael i Jordan potpisali su sporazum, kojim je posle 46 godina formalno okončano ratno stanje dveju susednih zemalja.

1998 – Predsednici Perua i Ekvadora potpisali formalnu deklaraciju kojom je rešen pogranični spor dveju južnoameričkih zemalja nastao početkom 19. veka, zbog kojeg su više puta ratovale.

1999 – Savet bezbednosti Ujedinjenih nacija odobrio upućivanje međunarodnih mirovnih snaga, 11.000 vojnika i policajaca, u Istočni Timor.

2000 – Savezna Republika Jugoslavija postala član Pakta za stabilnost Jugoistočne Evrope.

2001 – Beogradski sud osudio je Dobrosava Gavrića na 20 godina zatvora zbog ubistva Željka Ražnatovića Arkana i još dve osobe u hotelu Interkontinental u Beogradu 15. januara 2001.

2002 – Umro Nikola Čobeljić, ekonomista, profesor Ekonomskog fakulteta u Beogradu, urednik časopisa “Ekonomist”, akademik.

2002 – U napadu ruskih specijalnih jedinica na moskovsko pozorište, u kojem se odvijala talačka kriza, stradala 129 civila i 41 čečenski terorista.

2007 – U Stanfordu umro Kornberg Artur, američki biohemičar, nobelovac, zaslužan za sintezu DNK.

2007 – U sazvežđu Kipar, u orbiti zvezde HD 4113 otkrivena vansolarna planeta.

2010 – U erupciji vulkana Mount Merapi u Indoneziji nastradalo 13 ljudi.

2015 – Umro dr Vladan Radoman, anesteziolog, jedan od osnivača organizacije “Lekari bez granica”, suosnivač organizacije “Lekari sveta”, oficir Legije časti, književnik.

2017 – Umrla Donka Ignjatović, glumica Pozorišta “Boško Buha “u Beogradu.

2017 – Umro Rajko Pavićević, novinar i publicista, prvi urednik Indeksa 202 Radio Beograda, urednik lista “Student”, glavni i odgovorni urednik Televizije Titograd, urednik Jugoslovenske radio-televizije, generalni sekretar Saveza novinara Jugoslavije, predsednik Udruženja Crnogoraca u Beogradu.