Efendijin zavet, vredno sećanja i poštovanja

Mladi okupljeni oko CAT Bosna i Hercegovina završili su snimanje dokumentarnog filma o tuzlanskom muftiji Muhamedu Šefketu efendiji Kurtu, pod nazivom „Efendijin zavjet“ u čijoj je realizaciji učestvovao veći broj istoričara, hrišćanskih i islamskih verskih službenika, predstavnici Grada Tuzla i direktni potomci Efendije Kurta.

Ime tuzlanskog muftije Kurta upisano je zlatnim slovima u istoriju ovih prostora i predstavlja sinonim za požrtvovanost i temelj suživota kakvom se teži. Međutim, do kraja prethodne godine veliki efendija je u svome gradu imao samo ulicu.

Malo je ljudi u tragičnoj i krvavoj istoriji nekadašnje Jugoslavije i sadašnje Bosne i Hercegovine koji zaslužuju da im se ime pamti i spominje kao što je to ime Muhameda Šefketa ef. Kurta koji je nesebičnim zalaganjem na Badnji dan 1942. spasio veliki broj tuzlanskih Srba, Roma i Jevreja od planiranog pokolja.

Da ovaj plan Tajnog odbora za istrebljenje Srba i Jevreja u Tuzli ipak bude osujećen zaslužan je Muhamed Šefket efendija Kurt (1879. – 1963.)

Svoj uticaj efendija Kurt je iskoristio da spreči progon srpskog, jevrejskog i romskog stanovništva. Saznavši za zločinački plan, s grupom uglednih Tuzlaka zatražio je hitan prijem kod nemačkog komandanta grada Hohbajera i njegovog zamenika, potpukovnika Vista, od kojih je zatražio da spreče zločin.

Nemačka komanda je odmah istakla plakat sa tekstom upozorenja da niko ne sme nikoga zlostavljati, oduzimati ili rušiti tuđu imovinu i dirati živalj koji slavi. Da su se Nemci u donošenju takve odredbe rukovodili svojim interesom, po svoj prilici, bio je svestan i efendija Kurt. Zato je, u nastojanju da učvrsti njihov demarš otišao u Zagreb zatraživši od Andrije Artukovića da ustaše ne diraju mirno srpsko stanovništvo.

Zahvaljujući angažmanu efendije Kurta nije bilo masovnih zločina nad Srbima u Tuzli. O velikom efendiji Kurtu u filmu govore istoričari iz Srbije i Bosne i Hercegovine, predstavnici Međureligijskog veća, Grada Tuzla, Islamske zajednice i Srpske pravoslavne crkve.

Takođe, u filmu se mogu čuti i prva snimljena svedočenja efendijinih direktnih potomaka Azre i Fuada, koji govore o svom dedi iz drugačije perspektive.

Film, koji je sniman tokom 2020. godine je rađen na ideju tima mladih iz CAT Bosna i Hercegovina u realizaciji UnaStorija iz Tuzle.  Režiju i scenario potpisuju Mirza Efendić i Ljubiša Veljković.

– Inspiraciju za pravljenje filma smo pronašli u jednoj od ‘fejsbuk’ objava gospodina Dejana Ristića, istoričara iz Beograda. On je početkom 2020. godine, na pravoslavni Badnji dan podelio priču o delima velikog Efendije Kurta. Priča o suživotu, miru i ljudskosti dotakla je naše mlade i inspirisala da se upuste u avanturu i načine svoj prvi dokumentarni film. Danas, više ne govorimo da ovaj veliki čovek ima samo ulicu u Gradu Tuzla, danas sa ponosom kažemo da smo pronašli još jedan način da mu se odužimo i vratimo njegovo čovekoljublje u naš društveno-politički diskurs. Naša generacija se donekle oseća i pozvanom da ispravlja greške naših roditelja i da ne dopusti da se veličine poput Efendije Kurta prepuste zaboravu, naročito u vremenu dok nam se sa svih strana  plasira nacionalizam i netrepeljivost – kažu autori filma. 

Premijera dokumentarnog filma održana je u sredu, 15. decembra 2020. godine, u prostorijama Narodnog Pozorišta u Tuzli. Nakon premijere filma u Narodnom pozorištu, film je ekranizovan na nekoliko medijskih servisa širom Bosne i Hercegovine, uključujući i Radio televiziju Bosne i Hercegovine.

Link za besplatno gledanje filma: 

Ovaj film je realizovan zahvaljujući podršci programa Bosnia and Herzegovina Resilience Initiative (BHRI) koji sprovodi Međunarodna organizacija za migracije (IOM) uz finansijsku podršku Američke agencije za međunarodni razvoj (USAID).

_____________________________________________________________________