Arheolozi očekuju sistematsko istraživanje Ovčarsko-kablarske klisure

– Ideja je da ovo područje postane prirodna oaza i značajno turističko područje, što će u privrednom i turističkom smislu biti prekretnica za čitav ovaj deo zapadne Srbije – rekla je predsednica Vlade.

ARHEOLOGE je ova najava veoma obradovala jer očekuju da će revitalizacija obuhvatiti i prva sistematska istraživanja takozvane Srpske Svete Gore u klisuri Zapadne Morave.

– Ovčarsko-kablarska klisura je veoma značajna za nas, jer u njoj ima tragova prednemanjićkih naseobina Srba iz 10. veka – kaže arheolog dr Dejan Radičević, docent na Filozofskom fakuletetu u Beogradu. – Ti tragovi su pronađeni u dve tvrđave, onoj čija se kula i danas vidi kraj manastira Uspenje, na ulazu u klisuru iz Čačka, a druga je bila na mestu današnje crkve Ilinje, na bregu uzvodno od Ovčar banje. Oba utvrđenja su višeslojna, korišćena su u rimsko i u vizantijsko doba, a zatim i u doba srpske srednjovekovne države, što govori o značaju predela koji su štitile, ali on nije istražen. Mnoštvo manastira u klisuri doneo joj je ime Srpska Sveta Gora, ali mi o njihovoj daljoj prošlosti ne znamo gotovo ništa, jer nisu istraženi.

Na desnoj obali Zapadne Morave su manastiri Vavedenje, Vaznesenje, Preobraženje, Sveta Trojica, Sretenje i pećinska kapela Kađenica, a na levoj Blagoveštenje, Ilinje, Jovanje, Nikolje, Uspenje, kao i Savina voda, crkvica u srednjovekovnoj isposnici. Arheolog dr Dejan Bulić, tokom radova na crkvi Ilinje, koju je narod smatrao manastirom zbog ostataka starih zidina, otkrio je da tu nije bila bogomolja.

– Ilinje je podignuto na ostacima tvrđave u kojoj sam uočio tragove Srba iz 10. veka, ali ne samo vojne posade, već i civilnog života – kaže dr Bulić. – Vuk Karadžić je zabeležio da su pod manastirom Blagoveštenje postojali ostaci mosta koji je ovčarsku obalu spajao sa kablarskom. Taj most je bio deo puta ka Požegi, koji su pominjali i drugi putopisci, a o njemu svedoče i rimske stele u selima u okolini klisure.

NAJSTARIJI sačuvani pisani podaci o manastirima potiču iz turskih deftera i arheolozi kažu da samo iskopavanja mogu da nam daju tačne podatke, a na taj zaključak upućuje i crkveno predanje.