Mladi i bolesti zavisnosti: Edukacijom i preventivom protiv bolesti zavisnosti

Ključne uloge kada je reč o borbi protiv bolesti zavisnosti koje izazivaju psihoaktivne supstance imaju prevencija i edukacija, budući da brojna istraživanja na ovu temu ukazuju da se pojava bolesti zavisnosti narošito kod mladih prevashodno vezuje za needukovanost.

Svetska zdravstvena organizacija je 1957. godine definisala narkomaniju kao stanje periodične ili hronične intoksikacije izazvano ponovljenim unošenjem droge. Kada je o prevenciji treba znati da ona predstavlja sveobuhvatan sistem kontrole i prevaspitanja, kojim se nastoje sprečiti nepovoljni uzroci, njihovo neposredno dejstvo na pojedinca i društvene grupe kod kojih postoji veća mogućnost zavisnosti od droga, s obzirom na obilježja njihovog društvenog statusa, uzrasta i drugih sociopsiholoških obiljeležja. Prevencija podrazumijeva i potpuniji razvoj društvene brige o djeci i njihovom razvoju i socijalizaciji, ali i blagovremeno otklanjanje već ispoljenih teškoća socijalizacije. Zbog svega toga prevencija zauzima primarno mesto u borbi protiv narkomanije i drugih oblika zavisnosti.

Narkomanija je vremenom postala sveprisutan problem bez obzira na pol, uzrast, socijalni status i druga slična obilježja. Danas je evidentno da je to problem koji pogađa sve mlađu populaciju. Iz tog razloga, preventivne aktivnosti treba organizovati tako da obuhvate djecu već u osnovnim školama. Ako posmatramo uzroke poremećaja, onda aktivnosti prevencije svakako treba da budu usmjerene i na porodicu, školu i cjelokupno društvo. Ovo je problem u koji treba da budu uključeni svi segmenti društva: roditelji, učenici, škola, zakonodavstvo, policija, zdravstvo itd. Svi oni moraju imati jedinstven stav i preduzimati aktivnosti koje će poslati jasnu poruku. Poruka mora glasiti da su alkohol i droga štetni po zdravlje i da imaju loše posljedice kako na pojedinca, tako i na celokupno društvo.

– Prevencija bolesti zavisnosti temelji se na edukaciji i aktivnostima celokupne društvene zajednice. Edukacija podrazumeva javnu i selektivnu edukaciju. Javna edukacija se sprovodi kroz informisanje i podizanje javne svesti društva o štetnosti psihoaktivnih supstanci. Sa druge strane, selektivna edukacija obuhvata aktivnosti usmerene na tačno određenu populaciju kao što su: učenici, studenti, roditelji, osoblje obrazovnih institucija, rizične grupe građana…Kada reč o preventivnim aktivnosti koje sprovodi zajednica, one se najčešće sprovode na nivou organizovanih službi, kroz zakonske norme i preko organizacija koje se bave ovom problematikom. Prevencija podrazumijeva i blagovremeno otkrivanje bolesti zavisnosti, njihovo dijagnostifikovanje i motivaciju za lečenje i resocijalizaciju. Blagovremeno identifikovanje zavisnika i preduzimanje mera u cilju njihovog liječenja i reintegracije u društvo je od posebnog značaja za uspješno suzbijanje narkomanije. Svakako da su rezultati procesa rehabilitacije bolji ako se ono ranije započne. Da bi preventivno delovanje bilo uspešno neophodna je dobra saradnja zdravstvenih institucija, obrazovnih ustanova, centara za socijalni rad, prosvetno-pedagoških zavoda, MUP-a, roditelja i svih građana – kažu u čačanskom Zavodu za javno zdravlje.

Najznačajniju ulogu u procesu prevencije imaju roditelji imaju najznačajniju ulogu u prevenciji. Za prevenciju upotrebe psihoaktivnih supstanci najvažnija je jaka, stabilna porodica koja treba da omogući pravilno sazrevanje ličnosti djeteta.

– Roditelji su ti koji treba da kroz svakodnevni kontakt sa decom utiču na to da deca razviju svijest o štetnosti droge i štetnim posljedicama njenog konzumiranja. Treba da postave jasne i razumne granice u djetetovom ponašanju i da budu ti koji će naučiti dete da kaže ne kada dođe u kontakt sa drogom. Pravilno vaspitanje omogućava izrastanje deteta u zdravu, razumnu ličnost koja će biti u stanju da se izbori sa iskušenjima i problemima, bez ulaska u svijet zavisnosti. Neophodno je pomoći im da razumiju društvena ograničenja, odnosno šta je neprihvatljivo ponašanje za njihovo i opšte dobro – ističu u Zavodu za javno zdravlje.

Svaki roditelj treba da između ostalo redovno razgovara sa detetom i bude u toku sa svim dešavanjima u njegovom životu, da prati njegov učinak u školi i bude upoznat sa društvom u kome se dete kreće. Osim toga roditelj mora da zna kako, gde, sa kim njegovo dete provodi slobodno vreme i pri tom obraća pažnju na promene u ponašanju i raspoloženju dijeteta. Neophodno je prihvatiti činjenicu da svako dete može postati zavisnik i to je ono čega svaki roditelj mora biti svestan!

Ključno je ne bežati od problema i ukoliko se primjete promene ili se javi sumnja, potražiti pomoć stručnjaka, nastavnika, psihologa, doktora, socijalnog radnika.

____________________________________