Šta znamo o psihoaktivnim supstancama

Nesporna je činjenica da se psihoaktivne supstance, njihova zloupotreba i štetnost nalaze u žiži javnosti, ali uprkos tome, sudeći na osnovi svojevremenog istraživanja sprovedenog u čačanskoj Gimnaziji, naravno pod uslovom da su ispitanici bili iskreni u svojim odgovorima, stiče se utisak da se o njima malo zna u široj javnosti. Odnosno da se informacije koje se odnose na psihoaktivne supstance u najvećoj meri svode na špekulacije ili stereotipe. Tako kada se pomenu psihoaktivne supstance prva asocijacija budu narkotici, uprkos činjenici da je konzumiranje droge daleko manje rasprostranjeno od konzumiranja nekih drugih supstanci, poput duvana, alkohola pa pa čak i raznoraznih medikamenata, čiji se promet obavlja legalno. Naime, proizvodnja i korišćenje psihoaktivnih supstanci na jednoj strani može biti zakonom dozvoljeno pa čak i društveno prihvatljivo, a na drugoj ilegalno i zakonom sankcionisano.

U nastojanju da što širi krug ljudi, posebno mladih, upozna sa  psihoaktivnim supstancama, njihovim dejstvom i posledicama koje njihovo konzumiranje nosi, tokom prethodnih godina u zemljama bivše SFRJ osnovano je na desetine udruženja i nevladinih organizacija koje u svom programu kao osnovni cilj imaju edukaciju i prevenciju zloupotrebe psihoaktivnih supstanci i upoznavanje mladih sa njihovom štetnošću. Jedno od takvih udruženja koje nastoji da na svom portalu pruži što podrobnije i relevantnije informacije koje se odnose na psihoaktivne supstance i bolesti zavisnosti je i Društvo za borbu protiv side Crne Gore-CAZAS.

– Po toj osnovi supstance se dijele na: Medikamente-analgetici, sedativi, antidepresivi…; Alkohol, kafa, duvan – čija je upotreba raširena i društveno dozvoljena; Droge čije je korišćenje nezakonito i društveno neprihvaćeno.

Psihoaktivne supstance svrstavaju se takođe u tri velike grupe, zavisno od njihovog dejstva na mozak i nervni sistem.

Depresori – alkohol, sedativi, opijati, sa depresornim dejstvom na centralni nervni sistem, sedacijom, smanjenjem ukupne psihomotorne aktivnosti, sniženjem aktivnosti vitalnih centara za rad srca i disanja.

Stimulansi – kokain, krek, amfetamin, ekstazi, kanabis, djeluju stimulativno na psihomotornu aktivnost, daju osjećaj povećane snage, sreće, samopouzdanja, gubitka zamora.

Halucinogene – LSD, meskalin, pejotl i različiti sintetički proizvodi, dovode do stanja izmijenjenog opažanja i pojave halucinacija, promijenjenog osjećaja za vrijeme, prostor, kao i promijenjenog osjećaja sebe i okoline.

Supstance koje po važećim međunarodnim klasifikacijama mogu uzrokovati mentalne i druge poremećaje su: alkohol; opijati; kanabinoidi; sedativi i hipnotici; kokain; kofein; halucinogeni; nikotin; isparljivi rastvarači – navodi se na portalu Društvo za borbu protiv side Crne Gore-CAZAS.

Povremena ili stalna konzumacija psihoaktivnih supstanci izaziva brojne posledice, ljudski mozak i psiha uopšte nisu pripremljeni za prolongirano izlaganje njihovom dejstvu, a što direktno ugrožava ljudski život samog života.

Uprkos tome toga mnogi mladi su skloni eksperimentisanju sa drogama i ostalim psihoaktivnim supstancama, a  prva droga u većini slučajeva je marihuana, a broj onih koji je sve učestalije koriste je sve veći.

Obzirom da su posledice konzumiranja marihuane diskretnije i u početku uglavnom oštecuju socijalno-profesionalno funkcionisanje, mnogi misle da je ovo bezazlena i neškodljiva droga.

Statistika ukazuje da je većina liječenih narkomana prvo počela sa uzimanjem marihuane.

Droge koje dovode do bržih i težih oštećenja zdravlja počne da uzima manji broj onih koji su probali marihuanu.

U Srbiji i ostalim zemljama regiona od teških droga najzastupljenija je heroin, dok u svetu, naročito u razvijenim zemljama pored heroina, često se zloupotrebljavaju i kokain, ali i sintetičke droge kao što je ekstazi.

Tekst realizovan u sklopu projekta „mladi i bolesti zavisnosti“. koji sufinansira Grad Čačak u skladu sa Konkursom za sufinansiranje projekata za ostvarivanje javnog interesa u oblasti javnog informisanja na teritoriji Grada Čačka u 2016. godini. Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.   

_______________________________________________________