Samo 100 potpisa potrebno za javnu raspravu na lokalu

Građani Srbije mogu od danas sa najmanje 100 prikupljenih potpisa da predlože sprovođenje javne rasprave u svojim lokalnim sredinama na bilo koju temu, od rekonstrukcije parkova i ulica, osnivanja različitih manifestacija, do stopiranja projekata za koje smatraju da su štetni za njihovu opštinu ili grad.

Ovu mogućnost od danas pružaju nedavno usvojene izmene i dopune Zakona o lokalnoj samoupravi, a odnose se na situaciju kada su lokalne samouprave već najavile određene odluke, kako bi se na predlog građana, pre usvajanja, o njima raspravljalo.

Odbornici po ovom zakonu nisu dužni da raspravljaju o ovoj inicijativi, ali nadležni smatraju da je ovakva građanska inicijativa „signal“ lokalnim poslanicima, koji bi pre donošenja konačne odluke, trebalo da znaju mišljenje određene grupe građana.

S druge strane, ukoliko se prikupi pet procenata potpisa punoletnih građana, opštine i gradovi su duženi da se u roku od 60 dana izjasne o željama građana.

„Smisao ovi odredbi je da se pozovu građani da se više zainetersuju za rad u svojim opštinama, da to interesovanje ne bude jednom u četiri godine kada su lokalni izbori ili kada lično imaju neki problem u svojoj opštini“, kaže pomoćnik ministra za državnu upravu i lokalnu samoupravu Saša Mogić.

Zakon se najvećim delom bavi organizacijom opština i njihovim organima, a pored odredbe koja omogućava da sa najmanje 100 potpisa građani predlože sprovođenje javne rasprave, još jedna novina je ušla u zakon i obavezna je za sve opštine i gradove u Srbiji.

„Uvođenje obaveze opština i gradova da kada pripremaju buddzet za narednu godinu moraju da sprovedu javnu raspravu, da građani imaju mogućnost da daju svoje predloge šta je to što smatraju da je najznačajnije što treba da se u narednoj godini finansira, izgradi, obnovi ili nabavi“, napominje Mogić.

Javna rasprava će moći da se održi na nekoliko načina, bilo izjašnjavanjem na za to određenim mestima, šalterima, trgovima, ili u kancelarijama lokalnih samouprava ili putem inteneta.

„Procenat građana koji može da pripremi legitimnu građansku inicijativu je fiksiran na pet posto birača. Nije kao do sada, kada je bilo najmanje pest odsto i kada su opštine svojim aktima utvrđivale koliko iznosi taj procenat“, objašnjava Mogić.

To je zato, kaže, jer su ranije postojale situacije kada lokalne samouprave utvrde neprimereno visok procenat koji praktično onemogućava građansku inicijativu.

„Skupština je dužna, mora da odgovori na tu inicijativu i zauzme svoj stav, a ona može da se prihvati, ali, može da dovede i do raspisivanja referenduma u opštini ili gradu“.

Gradovi i opštine su, prema novinama u zakonu, dužne i da obaveste građane da su, na primer, počele da pripremaju određena dokumenta koja se tiču funkcionisanja lokalnih samouprava.

Sve ove novine primenjuju od danas, a lokalne samouprave imaju obavezu da u narednih devet meseci usklade svoje statute sa zakonom kao i da donesu dokumenta koja su potrebna za sprovođenje ovog zakona.

Ministartvo će, dodaje Mogić, pripremiti modele svih dokumenata koji su potrebni za sprovođenje zakona kako bi se standardizovalo postupanje gradova i opština, a u saradnji sa Stalnom konferencijom opština i gradova i uz podrške Švajcarske agencije za razvoj i saradnju (SDC).