Završena sanacija krova crkve brvnare

 U Pranjanima kod Gornjeg Milanovca završeni su radovi na sanaciji krova crkve brvnare za šta su sredstva u iznosu od 5.370.000 dinara obezbedili Ministarstvo kulture i informisanja i opština Gornji Milanovac.

Crkva brvnara u Pranjanima sagrađena je 1827. godine, kao parohijska crkva, ali je njen značaj opao izgradnjom nove zidane crkve početkom XX veka.

U tom periodu je izostalo tekuće održavanje hrama, usled čega je šezdesetih godina XX veka bila gotovo u potpunosti devastirana i sklona padu, pa su izvedeni opsežni konzervatorsko-restauratorski radovi.

Vrednost crkve brvnare u Pranjanima, kao i drugih u okolnim selima (Takovo, Ljutovnica) i njihov značaj za očuvanje hrišćanske vere u doba vladavine Otomanske imperije, prepoznati su još u vreme osnivanja moderne službe zaštite, pa je hram Preobraženja Hristovog utvrđen za nepokretno kulturno dobro-spomenik kulture 1949. godine.

Vršilac dužnosti direktora Zavoda za zaštitu spomenika kulture iz Kraljeva, Katarina Grujović Brković, kaže da je naknadnom valorizacijom hrama došlo do njegovog uzdizanja za još jedan stepen zaštite, pa je 2000. godine crkva brvnara utvrđena za spomenik kulture od velikog značaja za Srbiju.

Zbog dotrajalosti krovnog pokrivača izrađen je projekat sanacije i 2019. godine dobijena sredstva od Ministarstva kulture i informisanja za njegovu realizaciju.

Projektom je izvršena sanacija krova, odnosno zamena dotrajalog krovnog pokrivača novim, izrađenim tradicionalnim metodama cepanja hrastove građe i sprovođenjem hidrofobne zaštite kuvanjem šindre u mešavini katrana i lanenog ulja.

“Sada smo dobili jedan bezbedan, siguran i lep crkveni objekat, hram, a uz još neke dodatke, uređenje enterijera, nadamo se da će do 2027. biti kompletno spreman za obeležavanje velike godišnjice, a to je 200 godina od izgradnje hrama”, rekla je Grujović Brković.

Zbog nedostatka sredstva za kompletan završetak radova i vođenje neophodnog konzervatorskog nadzora u finansiranje projekta se uključila Opština.

“I u ovim vremenima koja su ovakva kakva su, uspeli smo da uradimo jednu veliku stvar i da pokažemo da smo generacija koja može da sačuva ono što im je dato od predaka na čuvanje. Velika mi je radost što smo generacija koja će imati šta da ostavi i onima koji dolaze posle nas, da i oni imaju šta da čuvaju”, rekao je pranjanski paroh, jerej Vojislav Risimović.

Prema njegovim rečima, u hranu se služba održava redovno na Preobraženje.

“Imamo u planu da počnemo da služimo subotom zaupokojene liturgije, pošto su nekada u ovoj crkvi obavljana opela. Bila je crkva koja je služila kao kapela, sada se više ne koristiti za te potrebe pošto je izgrađena nova u sklopu parohijskog doma”, naveo je Risimović.

Na inicijativu lokalne zajednice, prošle godine izvršeno i preseljenje Gavrovića čardaka, takođe nepokretnog kulturnog dobra od velikog značaja za Srbiju, u crkvenu portu, čime je kompleks još više dobio na značaju.

“On je građen za boravak gostiju koji dođe u posetu i s obzirom da je domaćinstvo u kom se čardak nalazio bilo napoušteno, počeo je da prokišnjava i propada. Od ministarstva smo dobili sredstva za njegovo preseljenje i kompletnu rekonstrukciju u okviru porte”, rekla je Grujović Brković.

Sličan projekat koji podrazumeva preseljenje čitavog objekta nije realizovan poslednjih 50 godina u Srbiji zbog čega je izazvao veliko interesovanje u naučnoj i široj javnosti.

Zavod za zaštitu spomenika kulture Kraljevo pokriva 25 opština u četiri okruga i svake godine konkurišu sa određenim projektima.