Članstvo u EU jedina nada

Da je zaštita životne sredine u Srbiji, u odnosu na razvijene evropske zemlje, na izuzetno niskom nivou, uprkos brojnim zakonima i propisima kojima se ova oblast reguliše, slažu se i stručnjaci i laička javnost, budući da se u takve tvrdnje možemo uveriti na svakom koraku. Srbija se tako prema podacima Svetske zdravstvene organizacije, nalazi na desetom mestu na svetu po smrtnosti građana od poslednica zagađenosti.

Razlozi za ovakvo stanje kriju se pre svega u nemogućnosti ili nespremnosti države da sprovede zakone i propise koje je sama donela, a odnose se na zaštitu životne sredine, ali i u konstantnoj ekonomskoj i privrednoj recesiji sa kojom se Srbija suočava od devedesetih godina prošlog veka na ovamo, budući da sprovođenje mera zaštite podrazumeva i velika finansijska ulaganja.

– Od 2007. godine, ispušteno je 3.072 miliona kubnih metara industrijskih otpadnih voda i 366 miliona kubnih metara otpadnih voda iz javnih kanalizacionih sistema. Godišnje se prečišćava samo oko 204 miliona kubika otpadnih voda iz industrije i oko 54 miliona kubika komunalnih otpadnih voda. Većina velikih industrijskih postrojenja nalazi se u blizini rečnih obala, tako da se otpadne vode direktno ispuštaju u vodotokove sa ili bez prethodnog tretmana. Prema podacima iz iste godine, od ukupno 165 jedinica lokalne samouprave u Srbiji, postrojenja za prečišćavanje komunalnih otpadnih voda poseduje 20 opština, od kojih veliki broj ima samo mehanički tretman – navodi se u podacima Republičkog zavoda za statistiku.

Na sreću, kandidatura Srbije za članstvo u Evropskoj uniji i poglavlje koje se odnosi na zaštitu životne sredine ostavlja prostora za optimizam da će se na planu ekologije nešto uskoro promeniti. Prema procenama, da bi ispunila zahteve koje pred nju postavlja članstvo u EU, Srbija će morati da u ekologiju investira oko 10 milijardi evra, što u ovakvoj privredno-ekonomskoj situaciji predstavlja veliki izazov. Zahtevi iz sfere ekologije koje Srbija mora da ispuni odnose se na: Izgradnju reciklažnih centara koji će zameniti postojeće deponije; kolektore za prečišćavanje otpadnih voda, s tim što će celokupna industrija morati da ugradi filtere koji će sprečiti isticanje otpadnih materija u površinske vode, budući da vode Srbije, prema nekim procenama, već klize ka “tački bez povratka” kada njihovo prečišćavanje više neće biti moguće; sva visoka ložišta (toplane i sl.) moraće da ugrade filtere za prečišćavanje, a što dobija na značaju, ako se ima u vidu da prema podacima iz 2012. godine na 100.000 stanovnika u Srbiji čak 137,2 osobe godišnje umre od posledica zagađenosti vazduha, što Srbiju smešta na 10. mesto među zemljama po smrtnosti kao posledici zagađenog vazduha.

Ispunjenjem ovih uslova koje EU postavlja pred Srbiju stvaraju se velike šanse da Zapadna Morava, kao i ostale srpske reke, kojima se toliko ponosimo, a koje smo zanemarili do te mere da se većina njih pretvorila u kolektore otpadnih voda, zaista budu biseri prirode, umesto slika i prilika našeg nemara. 

Tekst je realizovan u sklopu projekta “Zapadna Morava – biser prirode ili slika i prilika nebrige” koji sufinansira Ministarstvo kulture i informisanja RS u skladu sa Konkursom za sufinansiranje projekata proizvodnje medijskih sadržaja iz oblasti javnog informisanja u 2016. godini. Stavovi izneti u pomenutom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.

_______________________________________________________________________