Na današnji dan, 23. oktobar

Ljudi i događaji u svetu i kod nas za 23. oktobar.

42 p.n.e. – Marko Junije Brut, jedan od vođa zavere u kojoj je dve godine kasnije ubijen Julije Cezar, izvršio samoubistvo. Brut se ubio posle poraza koji su republikanskoj vojsci u bici kod Filipa nanele snage Marka Antonija i Oktavijana.

930 – Umro japanski car Daigo.

425 – Valentinijan III proglašen u Rimu za cara Zapadnog rimskog carstva.

1596 u Drugom ratu vojska sultana Mehameda III kod Erlaua u Mađarskoj porazila austrijske trupe nadvojvode Maksimilijana.

1641 – U Sjevernoj Irskoj katolički Irci ubili hiljade engleskih i škotskih doseljenika.

1702 – Tokom bitke u zalivu, anglo-francuska flota potukla špansku i francusku flotu i uništila špansku Flotu Indija.

1707 – Održana sednica prvog parlamenta Velike Britanije.

1715 – Rođen ruski car Petar II.

1789 – Rođen srpski novinar i publicista Dimitrije Davidović.

1817 – Rođen francuski leksikograf i enciklopedista Pjer Atanas Larus. Autor “Rečnika francuskog jezika” i više drugih dela iz oblasti lingvistike, Larus je svetskoj javnosti poznat po kapitalnom delu “Veliki svetski rečnik 20. veka” – Larusova enciklopedija, objavljenoj 1866. godine. Osnivač je izdavačke kuće “Larus”, koja postoji od 1852. godine i bavi se izdavanjem enciklopedija, leksikona i rečnika, ali i naučnih i literarnih dela.

1844 – Rođen Eduard Branli, francuski fizičar, “otac” radio tehnike, akademik.

1856 – U Vršcu rođen novinar, političar i književnik Jaša Tomić.

1862 – U državnom udaru u Grčkoj svrgnut kralj Oton I, prvi vladar novovekovne Grčke.

1870 – Narodna skupština Srbije donela Zakon o pečatnji.

1872 – U Neji umro francuski književnik Teofil Gotje.

1896 – Osnovana pivara “Onogošt” u Nikšiću, preimenovana 1908. godine u “Trebjesa”.

1906 – U Njujorku rođena Gertruda Ederli, prva žena koja je preplivala Lamanš.

1910 – Žarko Ognjanović objavio prvu filmsku kritiku kod nas u listu “Branik”.

1910. – Umro tajlandski kralj Čulalongkorn.

1911 – Premijerno prikazan prvi srpski igrani film “Karađorđe” ili “Život i delo besmrtnog vožda Karađorđa”, u bioskopu hotela “Paris” u Beogradu.

1912 – Počela Kumanovska bitka u Prvom balkanskom ratu.

1915 – U Njujorku oko 30.000 žena marširalo petom avenijom zahtevajući pravo na glasanje.

1917 – Američke vojne trupe se u Francuskoj uključe u Prvi svetski rat.

1917 – Na sednici Centralnog komiteta ruske Socijalističke radničke partije doneta odluka o podizanju oružanog ustanka.

1925 – U Ksanti rođen Manos Hadžidakis, grčki kompozitor, dobitnik “Oskar”-a.

1940 – Sastali se Adolf Hitler i Francisco Franko.

1940 – U Tres Koresu rođen Edson Arantes de Nasimjento Pele, brazilski fudbaler, reprezentativac, najbolji fudbaler svih vremena.

1941 – Rumunske i nemačke trupe u ukrajinskom gradu Idesi spalile 19.000 Jevreja. Narednog dana živo spaljeno jo 10.000.

1942 – Britanska Osma armija generala Bernarda Montgomerija počela ofanzivu protiv nemačkih snaga pod komandom Ervina Romela u egipatskoj pustinji kod mesta El Alamejn.

1944 – Novi Sad oslobođen u Drugom svetskom ratu.

1944 – Sovjetska Crvena armija tokom Drugog svetskog rata ušla u Mađarsku.

1944 – U filipinskom zalivu Lejte počela jedna od najvećih pomorsko-vazdušnih bitaka u Drugom svetskom ratu, u kojoj je učestvovala gotovo cela japanska flota i tri četvrtine flote Sjedinjenih Američkih Država, okončana porazom Japanaca 25. oktobra.

1944 – U Beogradu umro general- ljtnant, narodni heroj Ivan Milutinović.

1945 – Rođen Aleksandar Mandić, filmski i TV reditelj i scenarista, profesor Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu i Univerziteta u Njujorku.

1949 – U hotelu “Palas” u Beogradu, na sceni Pozorišta lutaka izvedena prva predstava – “Pepeljuga”- ovaj datum obeležava se kao dan Malog pozorišta “Duško Radović”.

1954 – Posle serije sastanaka u Parizu, SSSR, SAD, Velika Britanija i Francuska sporazumele se da okončaju okupaciju Nemačke.

1956 – Uličnim demonstracijama studenata i radnika u Mađarskoj počela antikomunistička pobuna, koju su sovjetske trupe ugušile 4. novembra.

1957 – Umro Kristijan Dior, francuski modni kreator.

1958 – Ruski pisac Boris Pasternak dobio Nobelovu nagradu za književnost za roman „Doktor Živago“ koji je postao bestseler na Zapadu, dok u SSSR tada još nije bio objavljen.

1958 – Prvi put se pojavili crtani junaci “Štrumfovi”, u belgijskom magazinu “Spiru”, autor Pjer Pejo Kilifor.

1961 – Pušten u saobraćaj železničko-drumski most preko Dunava u Novom Sadu – Žeželjev most, srušen u NATO bombardovanju 1999. godine.

1961 – Bivšem generalnom sekretaru Ujedinjenih nacija, Šveđaninu Hjalmaru Agne Dagu Hamaršeldu, koji je pod nerazjašnjenim okolnostima poginuo u avionu u vreme kongoanske krize, posthumno dodeljena Nobelova nagrada za mir.

1962 – U Somboru rođen Đorđe Vukadinović, filozof, publicista i politički komentator, profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu, osnivač i urednik časopisa “Nova srpska politička misao”.

1981 – Otvoren Most slobode u Novom Sadu, delo akademika Nikole Hajdina.

1983 – U samoubilačkom napadu na američku vojnu bazu u Bejrutu ubijeno 241 vojnik.

1983 – Na akušerskoj klinici u Zagrebu rođena prva jugoslovenska „beba iz epruvete“.

1984 – Malo pozorište u Beogradu promenilo ime u Malo pozorište “Duško Radović”.

1990 – Rečenicom Gorana Milića “Dobro veče, Jugoslavijo”, u 22.00 časa na drugom programu TV Sarajevo, počelo emitovanje informativnog jugoslovenskog programa YUTEL u trajanju od sat vremena.

1990 – Ukrajinski premijer Vitalij Masol prinuđen da podnese ostavku posle masovnih studentskih protesta.

1991 – Predstavnici 19 zemalja potpisali, na međunarodnoj konferenciji u Parizu u organizaciji Ujedinjenih nacija, mirovni sporazum za okončanje 13-godišnjeg građanskog rata u Kambodži.

1992 – Akihito postao prvi japanski car koji je stao na kinesko tlo.

1994 – U eksploziji bombe na predizbornom mitingu u glavnom gradu Šri Lanke Kolombu poginulo najmanje 50 osoba, među kojima i kandidat opozicije za predsednika Gaminija Disanajakea.

2001 – U Klagenfurtenu umro Slobodan Miletić, književnik, prevodilac, pozorišni i muzički kritičar.

2001 – Irska republikanska arbija (IRA) objavila da počinje razoružavanje, a dva dana kasnije Velika Britanija ukinula četiri bezbednosna punkta.

2002 – Čečenski teroristi upali u moskovsko pozorište “Dubravka” i držali ga pod opsadom tri dana, do intervencije ruskih specijalaca, oslobođeno 750 talaca, poginulo 37 otmičara i 67 talaca.

2004 – Zemljotres jačine 6,8 stepeni po Rihteru pogodi sever Japana.

2008 – U Zagrebu ubijen Ivo Pukanić, hrvatski novinar, glavni i odgovorni urednik nedeljnika “Nacional”.

2016 – Umro Piter Berns, britanski muzičar, osnivač i pevač grupe “Dead or Alive”.