Na današnji dan, 30. septembar

Ljudi i događaji u svetu i kod nas za 30. septembar.

420 – Umro sveti Jeronim Stridonski, književnik i prevodilac, prvi preveo Bibliju sa hebrejskog na latinski jezik.

1061 – Kardinalski kolegijum prvi put održao izbore za papu na kom je Anselm od Luče izabran za papu Aleksandra II.

1227 – Rođen papa Nikola IV.

1399 – Henri Bolingbroke, osnivač engleske dinastije Lankastrian, postao kralj Henri IV, dan nakon što je abdicirao Ričarda II.

1791 – U Beču premijerno izvedena pesma “Čarobna frula” Volfganga Amadeusa Mocarta.

1846 – Američki zubar Vilijam Morton prvi put koristio anesteziju za vađenje zuba.

1874 – U Velikom Ora[ju rođen Vladimir R. Petković, istoričar umetnosti i arheolog, profesor Univerziteta u Beogradu, upravnik Narodnog muzeja, direktor Arheološkog instituta Srpske akademije nauka, akademik.

1876 – Rođen Milan Rakić, književnik i diplomata, akademik.

1912 – Srbija i Bugarska objavile mobilizaciju za rat protiv Turske.

1915 – Srpski artiljerac Radoje Ljutovac oborio protivnički avion topom. Verovatno prvo obaranje aviona tokom istorije ratovanja.

1920 – Umro Ban Mitrofan, bogoslovski pisac, arhiepiskop cetinjski, mitropolit Crne Gore i Brda.

1929 – Fric von Opel prvi čovek koji je sa aerodroma u Frankfurtu poletako avionom na raketni pogon.

1938 – Sklopljen Minhenski sporazum o podeli Čehoslovačke.

1940 – Rođen Slobodan Rakitić, književnik i političar, urednik časopisa “Književna reč”, “Raška” i “Savremenik”, predsednik Udruženja književnika Srbije i Srpske književne zadruge, jedan od osnivača Srpskog pokreta obnove.

1941 – Počela Moskovska bitka u Drugom svetskom ratu.

1941 – Završen “Krvavi marš” stanovnika Šapca u Drugom svetskom ratu.

1949 – Okončan berlinski “vazdušni most” uspostavljen posle sovjetske blokade Zapadnog Berlina krajem juna 1948, tokom kog su američki i britanski avioni obavili 277.264 letova i dopremili 2.323.738 tona namirnica.

1955 – Umro američki filmski glumac Džejms Din.

1960 – Emitovana prva epizoda američke crtane serije “Kremenko”.

1962 – Rasisti izazvali nerede u Oksfordu u američkoj državi Misisipi kada je, na osnovu odluke federalnog suda, crnac Džejms Meredit upisan na univerzitet Misisipija, koji su do tada pohađali samo belci.

1964 – Rođena Monika Beluči, italijanska filmska glumica.

1965 – Pripadnici indonežanskog pokreta “30. septembar” oteli šest generala i pokušali da izvrše državni udar.

1966 – Republika Bocvana stekla nezavisnost.

1966. – Nemački ratni zločinci Albert Šper i Baldur fon Širah izašli iz zatvora Špandau u kom su odslužili kaznu od 20 godina robije.

1968 – U Beogradu rođena Anita Mančić, pozorišna, filmska i TV glumica.

1970 – Ričard Nikson doputovao u Beograd. Bila je to prva poseta jednog američkog predsednika Jugoslaviji.

1970 – U Loznici rođen Dragan Mićanović, pozorišni, filmski i TV glumac.

1972 – U Beogradu rođena Aleksandra Kovač, kompozitor, pevačica, aranžer i producent.

1980 – U simboličnom podsećanju na biblijska vremena Izrael uveo valutu šekel, koja je zamenila funtu.

1985 – Umrla Simon Sinjore, francuska filmska glumica.

1989 – Umro književnik Oskar Davičo. Još kao dečak pisao je pesme, a 1928. godine objavio je svoj prvi poetski tekst “Tragovi”. Dve godine kasnije pojavila se njegova antologija pesama, koja je nagovestila tok jedne moderne poetske misli. Napisao je neke od najpotresnijih i najlepših pesama o Srbiji, ljubavi, tamnovanju, ratovanju… Paralelno s poezijom, pisao je romane: “Pesma”, “Šutnje”, “Gladi”, “Tajne”… Objavio je veliki broj eseja, kritika, studija i polemika. Dobitnik je mnogih književnih i državnih priznanja i nagrada. Za života su objavljena Davičova sabrana dela u 20 tomova.

1990 – Sovjetski Savez normalizovao diplomatske odnose sa Izraelom, prekinute tokom šestodnevnog izraelsko-arapskog rata 1967.

1990 – U Sidneju umro Patrik Vajt, australijski književnik, nobelovac.

1991 – Albanci s Kosova referendumom su se odlučili za suverenu i nezavisnu državu Kosovo.

1991 – Vojnim udarom u Haitiju oboren sa vlasti predsednik Žan Bertran Aristid.

1991 – U Beogradu umro pevač Toma Zdravković.

1992 – Osnovan Radio “Indeks”.

1992 – Pod pokroviteljstvom i u prisustvu kopredsednika Međunarodne konferencije o Jugoslaviji, predsednici Jugoslavije i Hrvatske Dobrica Ćosić i Franjo Tuđman potpisali Deklaraciju kojom su se obavezali na prestanak neprijateljstava i rešavanje spornih pitanja pregovorima.

1993 – U seriji jakih zemljotresa u jugozapadnoj Indiji razoreno 36 sela, a poginulo najmanje 22.000 ljudi.

1999 – Jedan od najvećih nemačkih književnika 20. veka Ginter Gras dobio Nobelovu nagradu za književnost.

2002 – Umrla Leposava Šelmić, istoričar umetnosti, upravnik Galerije Matice srpske u Novom Sadu.

2003 – Umrla Zagorka Ilić, prva žena diplomata u bivšoj SFRJ, šef jugoslovenske delegacije u Komisiji Organizacije Ujedinjenih nacija za ljudska prava.

2005 – Danske novine Jiland-Posten objavile su karikature Muhameda, izazvaši proteste u muslimanskim zemljama koji su ih videli kao bogohulne i islamofobične.

2007 – U Doboju umro Milan Jelić, privrednik, političar i državnik, predsednik Republike Srpske.

2009 – U zemljotresu magnitude 7,9 stepeni po Rihterovoj skali koji je pogodio ostrvo Sumatru poginulo je 1.115 ljudi i 1.214 je ozbiljnije povređeno.

2014 – Avganistan je potpisao bezbednosni sporazum sa SAD koji će omogućiti američkoj vojsci da ostane u toj zemlji tokom 2015. godine.