Spomenik ratnicima četiri vere

Povodom obeležavanja 100. godišnjice od početka Prvog svetskog rata, Međuopštinski istorijski arhiv Čačak pod pokroviteljstvom Grada, organizuje manifestaciju posvećenu svim žrtvama Velikog rata, kao poziv na toleranciju, kao podsećanje da su u ratu svi žrtve, bez obzira na rasu, veru ili naciju. Centralni događaj ove manifestacije odvijaće se pored Spomen-kosturnice poginulim ratnicima na teritoriji našeg grada od 1912. do 1918. godine. U zajedničkoj grobnici su sahranjeni posmrtni ostaci 920 nastradalih pripadnika obe zaraćene strane, različitih nacija i vera, tako da na nadgrobnom spomeniku, što je jedinstveno u svetu, stoje obeležja četiri verske konfesije- davidova zvezda, islamski polumesec, katolički i pravoslavni krst.

Svečanost prilikom otkivanja spomenika 1934. godine

– Grad Čačak je zajedno sa Međuopštinskim istorijskim arhivom odlučio da ove godine obeleži osam decenija od podizanja spomenika izginulim ratnicima od 1912-1918. godine koji je značajan po tome što se na njemu nalaze oznake četiri verske konfesije. Do sada smo pronašli 920 nastradalih koji su sahranjeni u ovoj spomen kosturnici. U zajedničkoj grobnici nalaze se Česi, Nemci, Mađari, Rumuni, Italijani, pripadnici islamske veroispovesti koji su ratovali u okviru Austrougarske vojske ali je najviše Srba. Na obeležavanje jubileja pozvali smo predstavnike sve četiri verske konfesije. Od ambasadora imamo potrdu da će doći austrijski, ruski i turski, dok očekujemo potvrdu dolaska poljskog ambasadora. Naravno tu će biti predstavnici lokalne samouprave, države i Vojske Srbije, kaže za Ozonpress direktorka Arhiva Lela Pavlović.

Inicijator podizanja spomenika je ženska sekcija FIDAK koja je osnovana među prvima u tadašnjoj državi Srba, Slovenaca i Hrvata, odmah posle Beograda i Osjeka.

– Narod čačanskog kraja pokazao je time svoju širinu, humanost i svest kada je svoje nacionalne i verske neprijatelje ovekovečio na spomeniku, rame uz rame sa svojim najboljim sinovima. Žene u udruženju FIDAK su bile veoma aktivne i imale su dugu tradiciju, jer su one bile inicijator podizanja škole za obrazovanje devojaka pred Prvi svetski rat. On 1928. do 1934. godine rade na ovom poslu, dobijaju određenu količinu novca od Ministarstva, a deo novca su prikupile u humanitarnim akcijama. Spomenik je završen 1934. godine i predat je tadašnjem predsedniku opštine Raši Gavroviću. Tadašnja predsednica sekcije bila je Mileva Obradović, nastavnica čačanske Gimnazije, podseća direktorka Arhiva.
Program obeležavanja jubileja:
23. septembar 2014. 
11,00 – 11.30 Ceremonija polaganja venaca – Spomen kosturnica, Gradsko groblje
12,00 Otvaranje izložbe Istorijskog arhiva Čačak o podizanju Spomen – kosturnice – gornji hol Doma kulture