Nova saznanja o srednjovekovnom životu na Rudniku

Ovogodišnja istraživanja na Rudniku kod Gornjeg Milanovca otkrila su brojne predmete, ali i donela nova saznanja o srednjovekovnom životu na toj planini.

U dvorištu porodice Čivović potpuno izgorela i srušena kuća vekovima je bila pod zemljom.

Arheolozi su u njoj pronašli mnogo očuvanih predmeta koji govore o tipičnom domaćinstvu iz 14. veka.

“U njenim donjim nivoima, podrumskim, građevina je stradala u požaru što nam potvrđuju i nalazi, poput vrha koplja i delovi mača, ali u tom prostoru su pronađene i ove keramičke posude koje datiraju iz 14. ili 15. veka”, rekla je agenciji MNA viši kustos, arheolog Muzeja rudničko-takovskog kraja Ana Cicović.

Prva arheološka istraživanja na prostoru cele Srbije obavljena su baš na Rudniku 1865. godine kada je Janko Šafarik otkrio rimski hram sa pločom osvećenoj Majci zemlji.

Pretpostavlja se da je rimski hram bio ispod rudarskih okna, da su rudari prilikom polaska na posao prvo svraćali u hram da se pomole Majci zemlji.

Takođe, u srednjem veku, dolaskom rudara Sasa na Rudniku, oživela je rudarska proizvodnja.

“Arheološki institut u Beogradu od 2011. godine vrši iskopavanja na lokalitetu Prljiša, to je praistorijski rudnik i datuje se 2000. godina pre naše ere. Imamo pouzdane podatke i za rimsku eksploataciju, dok je Muzej rudničko-takovskog kraja, zajedno sa Filozofskim fakultetom krenuo 2009. godine u istraživanje srednjovekovnog rudnika. Srednjovekovni Rudnik se sastojao od nekoliko naselja koja su bila locirana uz rudarska okna i topionice, ali imao je i svoj srednjovekovni trg. Upravo na prostoru ovog arheološkog nalazišta Drenje sigurni smo da je bio srednjovekovni trg sa upravnim zgradama, sa dućanima trgovaca i sa crkvama. To mesto je bilo veoma živo, omeđeno sa dve pravoslavne i jednom katoličkom crkvom, od 2009. istraživali smo jednu zgradu za koju verujemo da je bila upravnog karaktera, takođe jednu trgovačku kuću koja je bila oslikana freskama”, ispričala je Cicović.

Na području Gornjeg Milanovca postoji dosta lokaliteta što srednjovekovnih, što iz drugih perioda. Međutim, na arheološkom nalazištu Drenje postoji čak pet lokaliteta.

“To su Drenje stacionar gde smo iskopavali katoličku crkvu, dvorište Slobodana Markovića gde je bio jedan upravni objekat, imanje Nikića sa trgovačkom kućom osliku freskama. Godine 2016. smo započeli na jednom lokalitetu Kojovaća i tu smo ove godine pronašli jedan odvodni kanal, najvrovatnije od kanalizacije koji je bio pokriven pločama i on je išao od neke zgrade iznad. Nadamo se da ćemo narednih godina i tu zgradu istraživati”, naglasila je Cicović.

Na Radniku je do sada pronađen jedan novčić sa kraja 13. veka, a ostali su iz 14. i 15. veka.

Ipak, jedan od zanimljivijih pronalazaka je matrica za otiskivanje sa potpisom kneza Lazara.

“Godine 2015. je pronađena matrica za otiskivanje na kojoj piše da je ona po milosti kneza svesrpske zemlje Lazara i trenutno se čuva u Narodnom muzeju u Beogradu. Još jedan zanimljiv eksponat pronađen je 2017. godine, nema ga na ovim prostorima, to je komplet tegova za precizno merenje plemenitih metala. On je vrlo dobro poznat u zapadnim zemljama, kod nas do sada takav predmet nije pronađen. Sastoji se iz nekoliko posudica i svaka je imala određenu težinu i sklapale su se jedna u drugu da bi bile lakše za nošenje”, istakla je Cicović.

Do sada su istraživane i praistorijske humke u Družetićima i Gojnoj Gori, gde postoji dosta ostataka srednjovekovnih tvrđava.

Istraživanja su za ovu godinu završena.

Cicović se nada da će ona biti nastavljena i naredne godine, s tim što će moći da se upotrebe i laserska snimanja iz vazduha koja bi dala više podataka o objektima.