Sutra Dan žalosti, sirene u podne

U Srbiji će 5. avgust, odlukom Vlade Srbije, biti Dan žalosti. Vlada Srbije pozvala je građane da 5. avgusta u podne zastanu i uz sirene i crkvena zvona odaju poštu Srbima stradalim pre 20. godina. Sirene će se sutra u podne oglasiti i u Čačku.

Prva državna ceremonija povodom Dana sećanja na stradanje i progon Srba biće danas održana u Sremskoj Rači. Centralna manifestacija počeće u 20.00 sati simboličnim susretom premijera Srbije Aleksandra Vučića i predsednika Republike Srpske Milorada Dodika, u Sremskoj Rači, mestu u koje su najpre stigle kolone izbeglica.

Na mostu kod Sremske Rače, Vučić i Dodik spustiće u reku venac u spomen na sve žrtve, a patrijarh Irinej služiće parastos stradalima. 

Predsednik Srbije Tomislav Nikolić u 11.00 sati u Banstolu na Fruškoj Gori prisustvovaće parastosu žrtvama stradalim u akciji „Oluja“ i osveštavanju krsta buduće crkve Blage Marije.

U Hrvatskoj je 5. avgust državni praznik koji se slavi kao Dan pobede i domovinske zahvalnosti za akciju „Oluja“ kojom su pod hrvatsku upravu vraćeni poslednji delovi teritorije pod kontrolom pripadnika srpskih vojnih jedinica. Od 2000. godine taj dan se obeležava i kao Dan oružanih snaga Hrvatske.

DA SE NE ZABORAVI 

Akcija „Oluja“ počela je 4. avgusta 1995. ofanzivom hrvatske vojske, policije i Hrvatskog vijeća obrane (vojska bosanskih Hrvata) na područja Banije, Like, Korduna i severne Dalmacije, odnosno na samoproklamovanu Republiku Srpsku Krajinu. Dan kasnije, hrvatska vojska je ušla u gotovo napušten Knin i istakla hrvatsku zastavu.

U operaciji „Oluja“ učestvovalo je 138.500 pripadnika hrvatske vojske, MUP-a i Hrvatskog vijeća obrane. Tim snagama su se, prema hrvatskim izvorima, suprotstavile srpske snage od oko 31.000 vojnika.

Područje zahvaćeno hrvatskom ofanzivom napustilo je gotovo celokupno srpsko stanovništvo. Kolone izbeglica na traktorima i drugim poljoprivrednim vozilima su preko područja pod kontrolom bosanskih Srba u zapadnoj i severnoj Bosni krenule ka Srbiji.

Vlasti u Srbiji su izbegličke kolone upućivale u centre u unutrašnjosti zemlje, uključujući i pokrajinu Kosovo.

Vojna akcija „Oluja“ ubraja se u jedno od najsurovijih etničkih čišćenja na području bivše SFRJ.

Nema preciznih podataka o žrtvama. Po nekim izvorima, u akciji hrvatske vojske „Oluja“ nestalo je 1.805 osoba, a Hrvatski helsinški odbor za ljudska prava tvrdi da je tokom te operacije poginulo ukupno 677 civila.

Dokumentaciono-informativni centar „Veritas“ u svojoj evidenciji ima imena 1.960 poginulih i nestalih Srba od kojih 1.205 civila, među njima 522 žene i 12 dece.

Komandant Glavnog štaba Hrvatske vojske Janko Bobetko izjavio je u avgustu 2001. zagrebačkom Jutarnjem listu da je on autor plana akcije „Oluja“ i da je vojni vrh s tadašnjim predsednikom Hrvatske Franjom Tuđmanom tu operaciju pripremao dve godine.

Optužnicu protiv Bobetka Haški tribunal otpečatio je 2002, ali ga hrvatske vlasti nisu izručile tom sudu i on je do smrti 29. aprila 2003. sve vreme bio u zagrebačkoj bolnici.

Aprila 2011. Hrvatska radio-televizija (HRT) objavila je podatke Državnog tužilaštvg Hrvatske (DORH) da su tokom i neposredno posle „Oluje“ počinjena 24 ratna zločina u kojima je ubijeno 156 osoba, kao i da je za te zločine procesuirano samo deset bivših pripadnika hrvatske vojske i policije.

Više nevladinih organizacija iz Hrvatske je, takođe, u aprilu 2011. podsetilo na nekažnjene zločine tokom i posle akcije „Oluja“ kada je, kako navode, ubijeno više od 600 civila.

Bivši predsednik Hrvatske Stjepan Mesić izjavio je, pri kraju svog mandata, da su Srbi iz Hrvatske najveće žrtve proteklog rata jer su se povlačili zajedno s vojskom i u Hrvatskoj ostavili sve što su imali.

Iz registrovanih grobnica na teritoriji Hrvatske, od 2001. do 2014. ekshumirani su posmrtni ostaci 1.053 žrtava srpske nacionalnosti stradalih u akcijama hrvatske vojske i policije „Bljesak“ i „Oluja“.