Od početkla godine Čačak među najzagađenijim gradovima

Za samo dva meseca od početka godine, u Srbiji su zvanično čak 22 opštine već imale prekomerno zagađenje vazduha duže od 35 dana, a neke, poput Zaječara, prekomerne zagađujuće čestice imale su čak 59 dana.

To znači da više od 20 opština od početka godine ima vazduh treće kategorije, odnosno čak 1,8 miliona građana živi u gradovima sa prekomerno zagađenim vazduhom (prema popisu iz 2022. godine), odnosno skoro trećina stanovništva Srbije. Kada je u pitanju Čačak, od početka godine, prekomerno zagađenje vazduha imali smo čak 52 dana!

To kaže Dejan Lekić, iz Nacionalne ekološke asocijacije (NEA), inače kreator aplikacije xEco vazduh koja je do ovakvih podataka došla koristeći zvanične, javne podatke institucija kao što su Agencija za zaštitu životne sredine, Zavod za javno zdravlje Beograd, Pokrajinski sekretarijat za urbanizam i zaštitu životne sredine itd.

– Još dva grada su se pridružila listi onih za koje, za 2025. godinu, vazduh već sada možemo oceniti kao III kategorije, prekomerno zagađen, a to su Smederevo i Paraćin – naveo je Lekić.

Kao što se može videti iz proračuna prikazanih u tabeli, broj dana u kojima su prekoračene vrednosti zagađujućih čestica, najveći je u Zaječaru, a potom u Valjevu, Šapcu, Prokuplju, Užicu, Leskovcu i Čačku….

Ovaj broj opština će se, kako dani odmiču, i povećavati s obzirom na to da čim jedna opština ima više od 35 dana u kojima su zagađujuće čestice bile iznad graničnih vrednosti, ona zvanično ima prekomerno zagađen vazduh.

Dejan Lekić se više od 30 godina bavi informacionim sistemima u oblasti zaštite životne sredine, a za kreiranje nove aplikacije za prikaz i obradu rezultata merenja odlučio se 2021. godine kada je u Srbiji došlo do promene u prikazu kvaliteta vazduha.

– Do 2021. godine se primenjivao stroži evropski indeks, a onda se prešlo na blaži. I tada sam došao na ideju da kreiram aplikaciju xEco Vazduh, odnosno portal Ekstremna ekologija, i da građanima omogućim Ustavom zagarantovano pravo o sveobuhvatnoj i pravovremenoj informaciji o stanju životne sredine – navodi naš sagovornik, napominjući da je ovu aplikaciju napravio za potpuno besplatno korišćenje, da od nje nema nikakve koristi, osim zadovoljstva što je korisnicima pružio informacije na koje imaju pravo.

Inače, aplikacija xEco vazduh koristi podatke više od 700 automatskih stanica u Srbiji, Makedoniji, Crnoj Gori, Bosni i Hercegovini, Hrvatskoj i Sloveniji, a rezultate prikazuje prema EU AIr Quality Indeksu, navodeći i listu dominantnih zagađujućih materija po opštinama.